Hội Đông y thành phố Hà Nội

Cây gạo (Bombax ceiba), có 2 loại :

§   Cây hoa gạo trắng

§   Cây hoa gạo đỏ

Trong đó, rất ít người biết đến cây gạo hoa trắng vì loại này rất hiếm gặp. Vì thế mà cây gạo chủ yếu được biết đến với loại hoa màu đỏ.

Cây gạo (cây hoa mộc miên) từ lâu đã ăn sâu vào tiềm thức của những đứa trẻ Việt Nam với biết bao hoài niệm. Và đây còn là một loại cây được ứng dụng rất nhiều vào cuộc sống, dùng làm thốc đông y chữa bệnh.

Theo các nghiên cứu khoa học thì trong cây có chứa các thành phần hóa học quan trọng như acid catechutannic, acid amin, pectin tanin,… và các chất stearin có lợi cho sức khỏe, tầm gửi cây gạo cũng có nhiều các chất giúp điều trị bệnh về khớp. Ngoài ra, theo Đông y thì vỏ có vị đắng, tính mát, giảm tiêu sưng, hoa có khả năng thanh nhiệt, vị ngọt. Vì thế mà loại cây này được ứng dụng làm dược liệu với các vị thuốc khác chữa bệnh trong dân gian.

HOA GẠO:

* Chữa ho khan, rát cổ : Hoa gạo 15g, Rau diếp cá 15g, Tang bạch bì 15   -> Sắc với 1000ml nước , đun sôi vặn nhỏ lửa còn 250 ml, uống ấm ngày 2-3 lần. Uống liên tiếp 5-7 ngày bệnh thuyên giảm .

* Chữa sốt cao: Hoa gạo 10g hãm với nước sôi cho thêm chút đường phèn uống như uống trà  ngày nhiều làn , uống trong ngày.

* Chữa suy nhược, bồi bổ cơ thể: Hoa gạo 500g, Bí đao 500g thái nhỏ   -> hai thứ  đem sao vàng, cho 2 lít nước đun cạn còn 1 lít, uống trước bữa ăn khoảng 30 phút giúp tỉnh táo, tăng cường sức khỏe.

* Chữa lỵ, viêm ruột: Hoa gạo, kim ngân hoa, Rễ phượng vĩ, mỗi vị 15g -> lấy 1lit  nước sắc còn 300ml chia uống 2-3 lần trong ngày.

* Chữa đau dạ dày: Hoa gạo 30g, Hậu phác nam10g, lá hoàn ngọc 10g    -> Sắc uống mỗi ngày 1 thang, uống 3-4 tuần lễ.

* Chữa bỏng: Lấy hoa tươi giã nát ép lấy nước bôi vào vết bỏng hoặc lấy nước ép hoa gạo trộn với dầu gấc, bôi vào vết bỏng.

VỎ GẠO:

* Chữa quai bị: Vỏ cây gạo 20g đun với 1,5 lít nước còn 800ml chia uống nhiều lần trong ngày. Kết hợp giã nhuyễn vỏ cây gạo đắp lên chỗ quai bị đang sưng.

* Chữa sưng nề do chấn thương, trật đả…: Vỏ gạo 100g, Nghệ vàng 100g -> giã nhuyễn trộn với Gấm, Rượu đắp lên chỗ sưng. Ngoài ra có thể dùng rễ cây gạo ngâm rượu lên men sau đó dùng để làm thuốc xoa bóp chữa sưng đau xương khớp.

Tầm gửi cây gạo: Được ví như cây bách bệnh vì tác dụng điều trị được nhiều chứng bệnh của vị thuốc này như:

- Bồi bổ, tăng cường chức năng thận.

- Phục hồi chức năng thận ở những bệnh nhân suy thận.

- Tác dụng điều trị bệnh sỏi thận

- Điều trị sỏi bàng quang, sỏi đường tiết niệu

- Điều trị viêm cầu thận

- Tác dụng mát gan giải độc, giải rượu cực hay.

- Tác dụng tốt cho những bệnh nhân mắc bệnh xương khớp, phong tê thấp.

- Điều trị bệnh hậu sản ở phụ nữ sau sinh.

Nhựa của cây gạo chứa chất tanin, methanol có tác dụng xua đuổi muỗi, côn trùng.

Ngoài tác dụng chữa bệnh ra người ta còn sử dụng các bộ phận của cây gạo như hoa, lá non, quả chín, rễ….làm các món ăn dân dã hằng ngày.